خاطره بازی با سریال جنجالی اسپارتاکوس؛ پدیده مشهور سم ریمی و استیون دنایت - وبلاگ سانا

به گزارش وبلاگ سانا، سریال اسپارتاکوس (Spartacus) یکی از پرطرفدارترین سریال های تلویزیونی آمریکایی است که در نیوزیلند تهیه شد. این سریال که از اوایل سال 2010 میلادی از شبکه استارز (Starz) پخش شد، در سال 2013 پرونده اش به اتمام می رسد. با این حال پس از گذر تقریبا ده سال هنوز طراوت و تازگی گذشته را دارد.

خالقین سریال اسپارتاکوس، سم ریمی مشهور و استیون دنایت معرفی شده اند و شاید به همین علت است که سریال از حیث هیجان، یک اثر تراز اول به شمار میرود. داستان سریال اسپارتاکوس برگرفته از زندگی واقعی گلادیاتوری است که 73 سال قبل از مسیح در بند و اسارت سپاه روم بود و با تقلاهای بسیار زیاد کوشش کرد تا خود و هم نوعانش را آزاد کند. اسپارتاکوس با کوشش هایش توانست انقلابی به نام خود در تاریخ ثبت کند.

با این که سریال اسپارتاکوس تنها در سه فصل تهیه می شود، هر فصل عنوان و تیتر منحصر به خود را دارد. به این صورت که فصل اول سریال اسپارتاکوس، خون و شن، فصل دوم خدایان آرینا و فصل سوم جنگ نفرین شدگان نام گرفت. اتفاق ناگواری در این میان رخ می دهد و اندی ویتفیلد، بازیگر نقش اول سریال که مدت ها با بیماری سرطان لنفوم هوچکین دست و پنجه نرم می کرد، به علت بازگشت مجدد بیماری و وخامت اوضاع سلامتی اش در نهایت یک سال پس از پخش سریال فوت می نماید. این اتفاق ناگوار، بحران مهمی برای شبکه استارز تلقی شد؛ چراکه باید بازیگر دیگری را برای این نقش هر چه سریع تر می یافتند یا در نهایت در بدترین حالت ممکن سریال را کنسل می کردند.

شبکه استارز در نهایت برای فصل دوم سریال اسپارتاکوس از لیام مک اینتایر دعوت می نماید تا نقش اسپارتاکوس را جلوی دوربین شبکه بازی کند. خوشبختانه پس از چند قسمت حضور لیام مک اینتایر در داستان، نظرهای مساعد نسبت به این شخصیت بیشتر شد و در نهایت لطمه حاد و چشمگیری به کیفیت سریال وارد نشد.

سریال اسپارتاکوس با دیگر آثار تلویزیونی که از خشونت برای سرگرم کردن بیننده بهره می برند زمین تا آسمان تفاوت دارد. از آنجایی که استارز یک شبکه پرمیوم تلقی می شود، سیاست گذاری های حاکم بر برنامه های تلویزیونی این شبکه هم تا حدودی با شبکه های کابلی تفاوت دارد. با این اوصاف، سریال اسپارتاکوس پای خود را فراتر از حد مرسوم برده و خشونت و صحنه هایی را نشان می دهد که تا به آن سال نظیرش را در سریال دیگری نمی توان یافت. منتقدین متعددی این مسئله را به باد انتقاد گرفتند که تفریح به چه قیمتی؟ با این حال، مخاطبین شبکه استارز به شدت از سریال اسپارتاکوس خوششان آمده بود و این برای شبکه یعنی رضایت عمل و یک چراغ سبز برای نمایش هر چه بیشتر خشونت به واسطه طرح روایت یک قصه تقریبا تاریخی.

قبلا استنلی کوبریک سال 1960 میلادی فیلمی پیرامون زندگی اسپارتاکوس ساخت که کرک داگلاس در نقش اسپارتاکوس در داستان حضور داشت. با این حال کوبریک کوشش کرد تا یک داستان شسته و رفته ای از انتقام و آزادی را روایت کند. نکته جالب اینجاست سریال اسپارتاکوس دقیقا نقطه مقابل فضای این فیلم می ایستد و روم باستان و دوران گلادیاتورها را به شیوه ای صد برابر خشن تر و فاسدتر به تصویر می کشد. از دیگر تفاوت های بین فیلم کوبریک و سریال در این است که اسپارتاکوسِ کوبریک یک قهرمان است، اما این شخصیت در سریال یک فرد کاملا فانی و معمولی است که رفتار و ویژگی های منفی متعددی در خود دارد. اسپارتاکوس در جهانی سریال بیشتر یک جنگجو و مبارز است تا یک قهرمان.

فیلم اسپارتاکوس می توانسته ساخته شود

اگر جنجال های پیرامون سریال اسپارتاکوس شکل نمی گرفت، هواداران این سریال می توانستند فیلم سینمایی مجزایی برگرفته از دل حوادث جهانی سریال را دیدن نمایند. فیلم اسپارتاکوس که قرار بود حوادث بین فصل دوم و سوم را روایت کند، پروژه اش به راحتی لغو می شود؛ چراکه اگر عوامل تدوین و سازنده فیلم کوشش می کردند تا محتواهای بزرگسالانه و خشونت افسار گسیخته فیلم نامه را از خروجی نهایی کار حذف نمایند، دیگر علنا چیزی از داستان باقی نمی ماند! در واقعیت امر بسیاری از تولیدنمایندگان فیلم و سریال در کشور ایالات متحده آمریکا از دریافت برچسب NC-17 بر محصولاتشان به شدت دوری می نمایند. بنابراین فیلم اسپارتاکوس نیامده راهش را کج کرد!

خشونت؛ خواسته شبکه استارز یا عوامل سازنده؟

در زمان پخش سریال، جریانی نو در میان رسانه و عموم منتقدین شکل گرفت که استیون دنایت و سم ریمی به صورت همه جانبه از خشونت زیاد در این سریال حمایت می نمایند. با این که به نظر می رسید این مسئله صحت دارد، استیون دنایت طی اقدام دست به افشاگری می زند که شبکه از آنها خواسته تا سریال رنگ و بویی شبیه به فیلم سیصد به کارگردانی زک اسنایدر به خود بگیرد و آنها تا حد زیادی کوشش کردند جلوی ورود این طرز تفکر به جهانی سریال مقاومت نمایند. در واقع دنایت خودش را عاملی معرفی می نماید که با شبکه بر سر خواسته بیجای نمایش خشونت هر چه بیشتر مقابله می نماید. در غیر این صورت، استیون دنایت از بی رحم بودن سریال دفاع نموده و کشته شدن هر شخصیت را بنا به دلایلی درست می داند. او باور دارد که اگر شخصیتی همان اوایل ماجرا از خط داستانی حذف می شود، هدفی پی این اتفاق نهفته بود و این کاراکتر به این هدف قطعا رسید که دیگر نیازی به بودنش در داستان نیست.

درباره لیام مک اینتایر، هنرمندی که شانس به او رو کرد

شاید اگر اندی ویتفیلد هنوز در دار جهان باقی بود، لیام مک اینتایر چندان شناخته نمی شد. در بیشتر بیوگرافی هایی که از این بازیگر در سطح فضای مجازی وجود دارد، در همان خطوط اول به بازی اش در سریال اسپارتاکوس اشاره می شود. رسما بازی مک اینتایر در اسپارتاکوس سکوی پرتاب این هنرمند به جهانی معروفیت تلقی می شود.

جالب است بدانید که مک اینتایر تا پیش از پذیرش نقش اسپارتاکوس در حقیقت یکی از هواداران دو آتشه سریال محسوب می شد. به همین منظور جذب این فرد به سریال کار آنچنان سختی برای عوامل شبکه استارز نبود. هر چند گزینه های مجذوب کننده تر دیگری مثل استفن آمل (بازیگر شخصیت گرین ارو در سریال The Arrow) روی میز عوامل شبکه وجود داشت.

مک اینتایر برای این که بدنی ورزیده تری داشته باشد با یک مربی تمرین می نماید و حتی پس از این که صحنه فیلم برداری فصل دوم به اتمام می رسد، او بیان می نماید که این فرایند را در زندگی روزمره خود هم ادامه می دهد تا سلامتی بدنش تضمین شود.

با این که خیلی از صحنه ها به نظر می رسد باید کار عوامل جلوه های ویژه باشد، لیام مک اینتایر بعضی از فعالیت های فیزیکی را خودش انجام می دهد. سر خوردن از دیوار به سمت پایین، پریدن از اسب به سمت پایین و انجام مبارزه و خیلی از فعالیت های فیزیکی و تاکتیک های مبارزه های تن به تن را هم مک اینتایر خودش بدون دخالت بدلکار انجام می دهد. با تمامی این تفاسیر، بخش زیادی از صحنه فیلم برداری با استفاده از تکنیک پرده سبز انجام می شود و در این زمینه با این که مک اینتایر تجربه چندان بالایی در این زمینه نداشته، به خوبی خودش را با شرایط وفق می دهد. در نهایت، اسپارتاکوسی را که بیننده در آخرین سکانس فصل سوم دیدن می نماید، یکی از دوست داشتنی ترین شخصیت های جهانی تلویزیون خواهد بود که بخشی زیادی از این حس به کوشش های مک اینتایر برمی شود.

مک اینتایر پس از پروژه اسپارتاکوس تا چند سال در کانون توجه قرار داشته و حتی چند سال پس از این پروژه توانسته در سریال نوجوان پسندانه فلش (The Flash) هم حضور داشته باشد. با این حال از یک نقطه راستا حرفه ای این بازیگر به بعد، او فعالیت های کمتری در عرصه بازیگری از خود نشان می دهد. به زبانی بسیار ساده تر، باید اعتراف کرد که او رسما به باد فراموشی سپرده شد. گذران روزمره اش به نظر می رسد در زمان حال از راه گویندگی و صداپیشگی در پروژه های تلویزیونی است.

داستان سریال اسپارتاکوس تا چه میزان دقت تاریخی دارد؟

سریال های تلویزیونی تا حد امکان کوشش می نمایند تا به هدف اول خود یعنی سرگرم کردن بیننده برسند. آگاهی بخشی مخاطب از یک برهه تاریخی در زمان گذشته و ارائه اطلاعات مستند و دقیق پیرامون شخصیت های تاریخی اغلب به عنوان اهداف فرعی شبکه های تلویزیونی محسوب می شود. شبکه استارز هم قطعا طبق این قاعده نانوشته در آن سال ها رفتار نموده است. به همین منظور، بخش زیادی از اتفاقات و وقایع کاملا تخیلی و بخش هایی هم از داستان از لحاظ تاریخی کاملا دقیق است. در ادامه به معرفی پنج اتفاق کاملا تخیلی و پنج رویداد کاملا دقیق از جنبه تاریخی می پردازیم.

اتفاقات سریال اسپارتاکوس در ابتدای راستا یک حقیقت تاریخی است

فصل اول سریال اسپارتاکوس از جنبه تاریخی یک اثر قابل قبول از دید مورخین است. البته اتفاق چندان عجیب با جزئیات زیاد هم رخ نمی دهد که توقع تغییر و تحولات سینمایی از آن برود. اسپارتاکوس در فصل اول اسیر شده و تحت سپاه روم باید خدمت کند. در نهایت امر هم اسپارتاکوس وارد راستا گلادیاتوری می شود و رفته رفته رویای آزادی در سر می پروراند. با این وجود، مورخین دقیقا از ریز جزئیات با خبر نیستند. فقط در بخش اسارت می توان با قاطعیت ادعا کرد که سریال راه و روش درست را در پی گرفته و از لحاظ تاریخی کاملا صحیح است.

خانه باتیاتوس حقیقی است

در فصل اول می توان اسپارتاکوس را دیدن کرد که در خانه باتیاتوس در حال تمرین است. دقیقا همچون سریال، خانه مذکور در کاپوآ واقع شده و محلی برای تمرین گلادیاتورها بود. در حالی که بسیاری از اتفاقات و رفتارها درباره کوئینتوس باتیاتوس شاید با عقل جور در نیاید، این شخص در دوران روم باستان واقعا وجود داشته است.

نوع سبک زندگی گلادیاتورها به درستی به نمایش کشیده شده

بخش زیادی از لذت دیدنگرها در واقع به علت تجربه سبک زندگی گلادیاتورهاست. هنگامی که سریال به زیبایی تفاوت میان برده ها و ثروتمندان آن دوره را به نمایش می کشد، تجربه دیدنی اسپارتاکوس هم لذت بخش تر می شود. روابط مختلفی بین شخصیت ها در سریال به وجود آورده می شود تا سبک زندگی گلادیاتورها بیشتر به بیننده نشان داده شود.

از حقیقت های تاریخی سبک زندگی گلادیاتورها که در سریال به نمایش در آمده می توان به این نکات اشاره نمود که اگر گلادیاتورها به خوبی رفتار نمایند، به مردان آزاد تبدیل می شوند و از طرفی به جوایز گرانبها و حتی زن به عنوان کنیز می رسند. بعلاوه سیاست های رفتاری درباره برده ها در سریال حقیقت دارد.

دوستان اسپارتاکوس واقعا از لحاظ تاریخی وجود داشته اند

از لحاظ بازیگری، تعداد هنرمندان به نسبت زیادی جلوی دوربین در نقش دوستان اسپارتاکوس ظاهر می شوند. برای مثال کریکوس با بازی زیبای مانو بنت که به عقیده بسیاری او رفتارهایش شبیه به شخصیت واقعی بود. افراد دیگری مثل گانیکوس و کاستوس هم ماهیت واقعی داشته و در انقلاب اسپارتاکوس نقش عمده ای را ایفا نموده اند.

با این که رویدادهای سریال از یک نقطه داستان به بعد وارد مجرای نوی می شود که چندان صحت تاریخی ندارد، شخصیت ها حقیقی و واقعی هستند و از این بابت سریال اسپارتاکوس توانسته وظیفه خود در معرفی این اشخاص را با پیروزیت به خاتمه برساند.

جنگ سرویل سوم دقیق اجرا شده

داستان سریال اسپارتاکوس پس از جنگ سرویل سوم به اتمام می رسد. دقیقا جنگی که مارکوس کراسوس آخرین مقاومتش را در برابر اسپارتاکوس با شمار زیادی از سربازان به کار می گیرد. از دید مورخین، روایت جنگ در این بخش از سریال کاملا با اتفاقات تاریخی مشابه است و تنها در بعضی از جزئیات، تفاوت هایی وجود دارد. حرکتی هم که در خاتمه علیه اسپارتاکوس در کوه وسویوس شکل می گیرد توانسته شبیه به اتفاقات واقعی باشد.

رابطه اسپارتاکوس با گلابر واقعی نیست

سریال اسپارتاکوس در واقع دو شخصیت منفی اصلی دارد که اسپارتاکوس هر از گاهی با آنها تعامل دارد. یکی از آنها کلودیوس گلابر است که در حقیقت به اسپارتاکوس خیانت نموده و مسبب اسارتش دانسته می شود. بخشی از راستا انتقامجویی اسپارتاکوس، در انتقام از گلابر خلاصه می شود. با این حال جالب است بدانید گلابرِ سریال اسپارتاکوس بیش از میزان تخیلی است.

با این که در نهایت در داستان سریال اسپارتاکوس او به تحقیرآمیزترین شکل ممکن به دستان اسپارتاکوس کشته می شود، اطلاعات بسیار کمی درباره زندگی واقعی گلابر وجود دارد. این شخصیت در جهانی واقعی وجود دارد، اما هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که گلابر با اسپارتاکوس وارد داستان و ماجراجویی می شود. بر اساس آنالیز متون، رابطه گلابر با اسپارتاکوس بیشتر یک رابطه دورادور سیاسی است که سویه انتقام جویی در آن رویت نمی شود. در هر صورت با وجود این که گلابر نقش بسیار زیادی در داستان سریال ایفا کرد، او در تاریخ جهانی واقعی، نقش کوچکی داشت.

درگیری سزار با اسپارتاکوس کاملا تخیلی است

در فصل سوم سریال اسپارتاکوس تاد لاسنس نقش ژولیوس سزار را بازی می نماید. سزار در جهانی سریال با ژنرال مارکوس کراسوس همکاری نموده تا اسپارتاکوس و ارتشش را نابود نمایند. نقش سزار برای مقابله با اسپارتاکوس در این داستان بیش از میزان پر و بال می گیرد.

با این که سزار در جهانی واقعی در زمان انقلاب اسپارتاکوس در قید حیات بوده و واقعا کراسوس را از نزدیک می شناخته، سزار در رویدادهای پیرامون اسپارتاکوس مداخله ای اصلا نمی نماید. بر همین اساس، نفوذ سزار به درون ارتش اسپارتاکوس هم یک اتفاق سراسر تخیلی بوده و در جهانی واقعی چنین حوادثی اصلا رخ نداده است.

مرگ اسپارتاکوس؛ همچنان در هاله ای از ابهام

سریال اسپارتاکوس در نهایت با مرگ این شخصیت به اتمام می رسد. این شخصیت مبارز در خاتمهی جنگ سرویل سوم در نهایت مغلوب نیروهای ارتش مارکوس کراسوس می شود. هر چند، مرگ اسپارتاکوس در جهانی واقعی همچنان یک راز سر بسته است.

جالب است بدانید پیکر اسپارتاکوس تا به امروز کشف نشده و با این که سریال در خاتمه پیروز می شود قدرتمندانه اشک بیننده را در بیاورد، به احتمال بالغ بر نود و نه درصد صحنه های پایانی سریال همگی حاصل تخیل سناریونویس است.

همسر اسپارتاکوس هم چیزی نیست که در واقعیت بود

جدا از داستان ژولیوس سزار، همسر اسپارتاکوس هم یکی دیگر از نکاتی است که ارزش تاریخی ندارد. در داستان سریال دیده می شود که همسر اسپارتاکوس از او جدا شده و در نهایت هم کشته می شود. اسپارتاکوس پس از فوت همسرش در عمارت باتیاتوس با برده ای به نام میرا وارد رابطه ای عاشقانه می شود.

بر اساس شواهد تاریخی، همسر اسپارتاکوس در جهانی واقع اوقات زیادی را با او می گذراند. حتی پس از این که او با اسپارتاکوس و سایر برده ها فرار می نماید. با این که هنوز بر سر نام همسر اسپارتاکوس سند محکمی یافت نشده، نمی توان نقش او را در انگیزه های اسپارتاکوس نادیده گرفت.

من اسپارتاکوس هستم؛ یک شعار مجذوب کننده اما تخیلی!

اگر فیلم اسپارتاکوس به کارگردانی استنلی کوبریک را دیده باشید احتمالا با این دیالوگ مشهور آشنا هستید که اسپارتاکوس در نقطه ای از داستان جمله من اسپارتاکوس هستم را ادا می نماید. در نقطه ای اسپارتاکوس برای این که جان یارانش را نجات دهد فریاد می زند که من اسپارتاکوس هستم. با این حال سایر پیروانش هم این جمله را فریاد زده و تا پای جان مبارزه می نمایند. عوامل سازنده سریال اسپارتاکوس، این بخش که کاملا تخیلی اما تاثیرگذار است را گرفته و به شیوه ای کاملا متفاوت اجرا می نمایند.

در جریان آخرین نبرد و غارت های اسپارتاکوس و هم قطارانش در جهانی سریال، بعضی از اعضا عبارت من اسپارتاکوس هستم را به زبان می آورند. این مورد هم توانسته ادای دین و احترامی به فیلم ماندگار کوبریک باشد و هم خواسته نشان دهد اسپارتاکوس چطور توانسته به یک سمبل مهم نزد مردمش تبدیل شود. در هر صورت هر دو نسخه، چه فیلم و چه سریال کاملا تخیلی است و هیچ مدرکی از این ماجرا در جهانی واقعی ثبت نشده است. با این که بسیاری از هواداران دلشان می خواسته تا این شعار مجذوب کننده، حقیقی باشد، متاسفانه باید گفت از اساس کاملا زاییده تخیلات نویسنده است.

سریال اسپارتاکوس در همان سه فصل به میزان خوش ساخت و در عین حال اثرگذار بود که پس از گذر نزدیک به ده سال، هنوز محصول دیگری در جهانی تلویزیونی و حتی سینمایی پیرامون این شخصیت ساخته نشد. در حقیقت هر میزان هم بودجه هنگفت پای یک پروژه نو صرف شد، توان رقابت با این سریال و بعلاوه فیلم ماندگار استنلی کوبریک را نخواهد داشت؛ چراکه این دو محصول در یاد بیننده ها برای همواره حک شده و نمی توان آن را به این آسانی فراموش کرد.